Kakkerlakken en onderwijs?

‘’Meester, de kakkerlakken zijn op!’’ Dit is iets wat veel leerkrachten niet zo snel zullen horen en wat sommigen wellicht ook angst zal inboezemen. Bij ons in de klas is dit echter heel normaal. Wij hebben namelijk een baardagame die de leerlingen zelf verzorgen. 

Klassenhuisdieren: een groeiende trend

Om ons heen zien we steeds meer klassen die een huisdier nemen. Vissen, wandelende takken en ja, wij zelfs een baardagame. Maar waarom doen we dit eigenlijk? En wat is de toegevoegde waarde van een dier in de klas? In dit stuk gaan we op onderzoek uit naar het effect van een huisdier in de klas en of je als leerkracht hier in de toekomst over na moet denken of het juist moet vermijden. 

De wens voor een huisdier in de klas

Om hier dieper op in te gaan, lijkt het me goed om eerst te schetsen hoe de situatie met die kakkerlakken bij mij in de klas nu zit. Tijdens mijn studie aan de Pabo had ik al de wens om later in mijn eigen klas een huisdier te nemen. Niet omdat ik mij hier toen al in had verdiept, maar gewoon omdat het mij leuk leek. Tijdens mijn eerste jaar als leerkracht heb ik het met de klas gehad over een eventueel klassenhuisdier en waar dat aan zou moeten voldoen. De kinderen kwamen al snel op het idee om een egel te nemen en deze Sonic te noemen. Hoezeer de kleine jongen in mij dacht dat dit een meesterlijk idee was, zei de volwassen leerkracht in mij dat dit geen geschikt huisdier is. 

Een zoektocht met obstakels

Daarna volgde al snel het idee van een schildpad. Vol enthousiasme ging ik naar mijn directeur om dit plan voor te stellen. Dit plan viel echter in duigen toen hij ons vertelde dat schildpadden ware poepmachines zijn en dat er veel schoonmaakwerk bij komt kijken. Helaas, we moesten verder zoeken. 

In mijn hoofd had ik een checklist waar mijn klassenhuisdier aan moest voldoen: 

• Dagactief 
• Kan in het weekend zonder voeding 
• Solitair levend dier (alleen) 
• Kindvriendelijk 
• Allergievrij 

Na enig zoekwerk kwamen we uit bij een baardagame. Zo gezegd, zo gedaan: ik ging op zoek naar alle voorbereidingen om dit dier aan te schaffen (de aanschaf is gedaan van eigen geld en niet van het schoolbudget). De kinderen mochten intussen een naam bedenken voor onze persoonlijke mascotte. Al snel kwamen ze op de naam Blooky, gebaseerd op het educatieve spel Blooket, dat we regelmatig spelen en waar de kinderen dol op zijn. (zie onderwijs materiaal)  

Echter was er één voorwaarde waaraan de klas moest voldoen: zij moesten Blooky verzorgen. 

De voordelen en nadelen van een huisdier in de klas

Maar wat zijn nou de voordelen en nadelen van een huisdier in de klas? En hoe normaal is dit? Uit onderzoek is gebleken dat het inzetten van dieren kinderen met speciale behoeften kan helpen. In Nederland zijn er dan ook steeds meer projecten die scholen ondersteunen met zogenoemde hulphonden in de klas. Kids4ward (Kids4ward.nl) begeleidt scholen bij het inzetten van hulphonden, die volgens hen de concentratie, het zelfvertrouwen, het leesplezier, het leesniveau en de motorische vaardigheden van leerlingen kunnen verbeteren. Daarbij kunnen de honden ook helpen bij het verminderen van angst. 

Onderzoek naar dieren in de klas

De Open Universiteit (Onderzoek: Een Hond in De Klas - Open Universiteit) heeft hier ook een onderzoek naar gedaan en het D.O.G.-project (Door Omgaan Groeien) opgezet. In hun artikel wordt beschreven dat kinderen met speciale behoeften veel baat kunnen hebben bij de inzet van een hond. Een hulphond kan volgens hen helpen bij het werken aan zelfvertrouwen, samenwerken, contact maken en het reguleren van emoties en agressie. 

Zijn deze voordelen van het inzetten van een hulphond gerechtvaardigd? Dat gaan we verder uitzoeken. 

In het onderzoek van de Kennisrotonde NRO (Wat Is Het Effect Van Een Schoolhond Op Het Sociaal-emotioneel Welbevinden Van Leerlingen? | Kennisrotonde, 2024) wordt onderzocht of een hulphond bewezen effectief is in het onderwijs. Om meteen naar hun conclusie te duiken: SPOILER ALERT er is nog geen duidelijk bewijs dat deze mogelijke positieve effecten daadwerkelijk optreden. Daar is nog verder onderzoek voor nodig. 

Ondanks dat er geen harde conclusies getrokken kunnen worden, beschrijven ze wel de mogelijke voordelen. Zo zou een schoolhond, samen met de leraar, kunnen bijdragen aan emotie-regulatie, communicatie en een positiever klasklimaat.